Dipnot
Bilim İnsanları 'Sonsuz Kimyasallar'ın Tanım Değişikliğine Karşı Uyarıyor
10 Haziran 2025
04:34

Bilim İnsanları 'Sonsuz Kimyasallar'ın Tanım Değişikliğine Karşı Uyarıyor

20 uluslararası bilim insanı, Pfas'ın tanımının daraltılması girişimlerini 'politik ve ekonomik motivasyonlu' olarak nitelendirdi.

Bilim İnsanları "Sonsuz Kimyasallar"ın Tanımını Değiştirme Girişimlerine Karşı Uyarıyor

Per- ve polifloroalkil maddeler ( Pfas* ) olarak bilinen "sonsuz kimyasallar"ın tanımının daraltılması ve bu maddelerin düzenlenmesinin zayıflatılması yönündeki girişimler, 20 uluslararası üne sahip bilim insanı tarafından "politik ve/veya ekonomik motivasyonlu" olarak nitelendirildi. Bu kimyasallar, su geçirmez giysilerden yapışmaz tencere yüzeylerine, yangın söndürme köpüklerinden elektronik ürünlere kadar geniş bir yelpazede kullanılıyor.

"Sonsuz Kimyasallar"ın Özellikleri ve Riskleri

Pfas, moleküler yapıları nedeniyle doğada çözünmeyen ve bu nedenle "sonsuz kimyasallar" olarak adlandırılan sentetik maddelerdir. Son yıllarda bu maddelerin çevre ve insan sağlığı üzerindeki potansiyel zararlarına dair farkındalık artarken, daha sıkı düzenlemeler için çağrılar da yükseliyor. Bazı Pfas türleri, bu kapsamda yasaklandı.

Tanım Değişikliği Girişimleri ve Bilimsel Tepkiler

Uluslararası Temel ve Uygulamalı Kimya Birliği ( IUpac* ) tarafından başlatılan bir proje, Pfas'ın tanımını daraltarak bazı kimyasal alt gruplarını düzenleme dışında bırakma riski taşıyor. IUpac projesinin başkanı tarafından kaleme alınan bir makale, bu daraltılmış tanımın "bilimsel titizlik, ekonomik kaygılar ve sosyal perspektifler arasında denge kurmak" için gerekli olduğunu savunuyor.

Ancak, Environmental Science & Technology Letters dergisinde yayımlanan bir makalede, bilim insanları mevcut tanımın "bilimsel temelli, net ve bu kimyasalları tanımlamak için uygun" olduğunu vurguladı. Tanım değişikliği girişimlerinin "bilimsel değil, politik ve/veya ekonomik motivasyonlu" olduğunu belirten araştırmacılar, bu durumun düzenleyici kurumları etkileyerek halk sağlığı ve çevre koruma politikalarını zayıflatabileceği uyarısında bulundu.

Düzenleyici Süreçlerdeki Belirsizlikler

Stockholm Üniversitesi'nden Prof. Ian Cousins, "Pfas'ın kimyasal tanımı ile düzenleyici tanımı karıştırılıyor" diyerek, bu durumun kafa karışıklığına yol açabileceğini ve bunun da bazı grupların hedeflerinden biri olabileceğini ifade etti. İngiltere'de Pfas bileşiklerinin nasıl ele alınacağına dair karar süreci devam ederken, geçmiş deneyimler, zararlı kimyasalların tanımındaki belirsizliklerin düzenlemelerin gecikmesine neden olabileceğini gösteriyor.

Politika Yapıcılara Çağrı

Bilim insanları, politika yapıcıları Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü ( OECD* ) tanımını temel alan uyumlu düzenlemeleri sürdürmeye çağırıyor. "Haklı istisnalar yapılabilir, ancak Pfas'ın genel tanımını değiştirmeye gerek yok" diyen araştırmacılar, bu yaklaşımın çevre ve halk sağlığını korumada kritik bir adım olduğunu vurguluyor.